Brief 4 aan Vincent van Gogh
Beste Vincent,
om even terug te komen op een vraag die ik eerder stelde; krijg je meer inzicht in je eigen proces als je er over schrijft?
De eerste gedachte die bij mij opkomt is dat beeld en taal voor mij nogal ver uit elkaar liggen. Zoals ik al schreef werk ik vaak met een hoofd zonder woorden. Ik vraag me dan ook af of ‘er woorden aan geven’ een meerwaarde heeft. Ik zou het proefondervindelijk kunnen ervaren door het te doen en te zien of het mij wat brengt.
Ik moet toegeven dat ik een kleine aversie heb ontwikkeld. Ik moest op de academie steeds maar weer vertellen wat mijn verhaal was, wat ik wilde vertellen. Vaak wist ik dat niet zo goed. Ik was zoekende en had het idee dat de woorden die ik gaf aan mijn werk belangrijker waren dan het werk zelf en het proces dat ik doormaakte. “Als je weet wat je wilt vertellen kan je gaan zoeken naar de juiste materialen en aanpak om dit verhaal te vertellen” kreeg ik vaak te horen. Ik kon daar niet zo goed mee uit de voeten. Ik weet nu wel waarom. Helaas had ik daar destijds de woorden niet voor.
Ik merk nu, in de jaren dat ik als kunstenaar werk, dat de ‘reden’, ‘het verhaal’, zich vaak vormen tijdens het proces. Dat ik een weg afleg waarin ik vaak niet precies weet waar deze heen gaat en dat ik soms ook niet goed kan duiden waarom ik mij juist op dat moment daar op die weg bevindt. Ik werk gestaag door en laat mij leiden door beelden die in mij opkomen en die ogenschijnlijk in eerste instantie niets met elkaar te maken hebben. En dan… dan komt er een expositie. Een plek waar mijn werk bij elkaar komt, buiten de muren van mijn atelier. Daar op die muren gaan ze een eigen leven leiden en bovendien, ze gaan een relatie aan met elkaar. Zo’n expositie dwingt mij om na te denken over wat ik maak, waarom ik dat maak en hoe ik dit maak. Vooral in gesprek met anderen ontdek ik mijn beweegredenen en motivatie. Dus ik kan nu nog niet met stelligheid zeggen dat schrijven voor mij inzichtgevend werkt. Eerder een gesprek.
Wat ik wel merk is dat schrijven werkt als een soort ‘braindrain’. Prachtig woord trouwens… Als ik begin met schrijven komen de woorden dan vanzelf. Misschien ligt daar voor mij wel de overeenkomst tussen beeldende kunst en schrijven: De overgave aan het witte vlak.
Zou jij dat ook hebben gehad?
Hartelijke groeten, Yette